De Westerkerk in Amsterdam is een kerk aan de Prinsengracht 279-281, op de Westermarkt, aan de rand van de Jordaan. De oorspronkelijk Nederduits Gereformeerde en sinds 1816 Nederlands Hervormde Westerkerkgemeente maakt sinds 2004 deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland.
De Westerkerk is tussen 1620 en 1631 in renaissancestijl gebouwd naar ontwerpen van bouwmeester Hendrick de Keyser (1565-1621). Hij ligt begraven in de Zuiderkerk.
De Westerkerk is onder leiding van zijn zoon Pieter de Keyser (1595-1676) voltooid en op 8 juni 1631 in gebruik genomen. De kerk heeft een lengte van 58 meter en een breedte van 29 meter. Het hoge middenschip wordt geflankeerd door de beide lagere zijbeuken. De driebeukige basiliek heeft een rechthoekige plattegrond met twee transepten van gelijke afmetingen. Daardoor kreeg de plattegrond de vorm van twee met elkaar verbonden Griekse kruisen.
Westertoren
De toren van de kerk: de Westertoren, staat aan de westzijde van het middenschip en vormt een geheel met de kerk. Het is de hoogste kerktoren van Amsterdam (±87 meter).
De bovenbouw met de keizerskroon is van 1637 en bevat naast uurslagklokken van Ahasverus Koster een carillon van Hemony. De romp van de toren is van baksteen met achter de galmgaten drie luidklokken, de bovenbouw bestaat uit drie, in grootte afnemende verdiepingen. Het eerste deel met jaartal en wapen van Amsterdam is van zandsteen. De lantaarns er boven zijn van hout met lood bekleed.
Geliefd en veel bezongen
De toren, die in de omgeving van verre is te zien, is bijgenaamd “Lange Jan” of “De ouwe Wester”. Hij is veel bezongen en beschreven. In 1637, het jaar waarin de gekroonde spits van de toren gereed kwam, schrijft Joost van den Vondel in zijn toneelstuk Gijsbrecht van Aemstel, hoe de stad “haer kroon tot aen den hemel toe” zal verheffen.
Anne Frank schrijft in haar dagboek hoe zij vanuit haar onderduikadres vlakbij aan de Prinsengracht 263 het carillon hoorde.
Theo Thijssen liet zijn held Kees de jongen dromen, dat de toren instortte en zangers als Johnny Jordaan en Willy Alberti bezongen met liefde “de Parel van onze Jordaan”. Aan de voet van de toren is een plaquette aangebracht ter herinnering aan Willy Alberti.