Het concentratiekamp Dachau was het eerste grootschalig opgezette concentratiekamp van de SS in nazi-Duitsland.
Het lag ten oosten van de Zuid-Duitse stad Dachau, ongeveer 20 km ten noordwesten van München. Het was in gebruik van 22 maart 1933 tot aan de bevrijding door Amerikaanse troepen op 29 april 1945.
Het concentratiekamp werd door Heinrich Himmler, leider van de SS (Reichsführer) en politiechef van München, opgericht op het terrein van een voormalige munitiefabriek. Het was het enige kamp dat tijdens de twaalfjarige heerschappij van de nazi’s voortdurend in gebruik was. Het ontwikkelde zich als prototype voor nieuwe concentratiekampen en nam meerdere speciale posities in.
Dachau was de eerste plaats in het Derde Rijk waar een SS-commandant de absolute jurisdictie toebedeeld kreeg en het normale recht met succes buiten werking werd gezet. De SS schiep “een staat binnen een staat” waarin hij politieke tegenstanders vasthield, onderdrukte, martelde en vermoordde.
Na de liquidatie van de SA liet Himmler het concentratiekamp vergroten door de bouw van een nieuwe gevangenis, die aan de voormalige munitiefabriek grensde. De organisatie en ruimtelijke structuur diende later als voorbeeld voor de opbouw van nieuwe concentratiekampen. Het nazi-regime presenteerde het als een voorbeeldkamp en als afschrikking voor politieke andersdenkenden. Dachau was oefenterrein voor SS-bewakers en SS-leidinggevenden die later onder andere in de vernietigingskampen ingezet werden. Dachau was als zodanig geen vernietigingskamp. Wel werden in Dachau meer politieke gevangenen vermoord dan in welk ander kamp ook.
Van de 206.000 personen die er gevangen hebben gezeten, stierven er zeker 41.500. Er hebben 1935 niet-Joodse Nederlandse mannen en 200 niet-Joodse Nederlandse vrouwen gevangengezeten. Hoeveel joodse Nederlanders kortere of langere tijd in Dachau als doorgangskamp hebben doorgebracht is niet precies bekend, wegens transporten en dodenmarsen terug naar Dachau in maart en april 1945.
Tegenwoordig bevindt zich op dit terrein het Dachau Herinneringscentrum, dat jaarlijks door circa 800.000 mensen uit de hele wereld bezocht wordt.
Dachau is nu een museum en gedenkplaats. Het museum is in 2005 gerenoveerd. Het terrein geeft een goede indruk van hetgeen zich in Dachau heeft afgespeeld. Met de renovatie is de oorspronkelijke toegangspoort met de tekst “Arbeit macht Frei” weer in gebruik genomen. Dachau Herinneringscentrum is vrij toegankelijk en dagelijks geopend, behalve op 24 december. Elk jaar vindt er begin mei een internationale herdenkingsceremonie plaats.
Meer info over herinneringscentrum Dachau:
Naar Dachau met het OV
Voormalig concentratiekamp Dachau is gemakkelijk bereikbaar met het openbaar vervoer vanuit München.
Je neemt de S2 in de richting van “Dachau/Petershausen”, dit is een rit van ongeveer 25 minuten. Je stapt uit bij station “Dachau”.
Vanaf het treinstation Dachau neem je bus 726 richting “Saubachsiedlung”, waarna je uitstapt bij halte “KZ-Gedenkstätte”.
Meer info over het OV:
